پارس کردن بخش طبیعی از رفتار سگ‌هاست. آن‌ها از طریق پارس کردن با محیط ارتباط می‌گیرند، هشدار می‌دهند، هیجان خود را بروز می‌دهند یا جلب توجه می‌کنند. اما زمانی که این رفتار به‌صورت مداوم، بی‌دلیل یا آزاردهنده تکرار می‌شود، برای صاحب حیوان به یک چالش جدی تبدیل خواهد شد. در این راهنمای جامع، به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم که چرا سگ‌ها زیاد پارس می‌کنند و چطور می‌توانیم این رفتار را به شکل اصولی کنترل کنیم؛ بدون اینکه به حیوان آسیبی برسد یا اضطرابش بیشتر شود.

این مقاله شامل علل اصلی، روش‌های اصلاح رفتاری، نکات تربیتی، ابزارهای کمکی، خطاهای رایج و مجموعه‌ای از راهکارهای دقیق است تا بتوانید با توجه به شرایط سگ خود بهترین تصمیم را بگیرید.

چرا سگ‌ها پارس می‌کنند؟ شناخت علت، اولین قدم درمان است

برای جلوگیری از پارس کردن باید ابتدا بفهمیم که ریشه این رفتار چیست. در زیر مهم‌ترین دلایل پارس کردن مداوم آورده شده‌اند:

۱. جلب توجه

سگ‌هایی که توجه کافی دریافت نمی‌کنند، یاد می‌گیرند که با پارس کردن می‌توانند صاحبشان را مجبور کنند به آن‌ها توجه کند.

۲. اضطراب جدایی

وقتی سگ تنها می‌ماند، دچار استرس می‌شود و برای تخلیه اضطراب شروع به پارس کردن می‌کند.

۳. ترس و استرس محیطی

صدای بلند، افراد غریبه، حیوانات دیگر و حتی تغییر محیط می‌تواند سگ را تحریک به پارس کردن کند.

۴. هیجان و انرژی زیاد

سگ‌هایی که تخلیه انرژی ندارند، معمولاً در طول روز بی‌قرار و پر سروصدا هستند.

۵. احساس مالکیت و رفتار نگهبانی

نژادهای نگهبان مثل ژرمن شپرد، روتوایلر و آکیتا معمولاً با کوچک‌ترین محرک شروع به پارس کردن می‌کنند تا محیط را کنترل کنند.

۶. نیازهای برآورده نشده

گرسنگی، تشنگی، دمای نامناسب، نیاز به بازی یا نیاز به گردش می‌تواند منجر به پارس شود.

۷. بیماری یا درد

گاهی پارس کردن نشانه‌ای از ناراحتی جسمی است؛ خصوصاً وقتی همراه با بی‌قراری باشد.

نشانه‌ها و الگوهای پارس کردن را بشناسید

هر نوع پارس، معنای خاص خود را دارد:

• پارس‌های تند پشت سر هم: هیجان یا هشدار

• پارس همراه با ناله: ترس یا استرس

• پارس‌های آرام و فاصله‌دار: درخواست توجه

• پارس به همراه پریدن و دُم تکان دادن: بازیگوشی

• پارس ممتد هنگام تنها بودن: اضطراب جدایی

شناخت این الگوها به شما کمک می‌کند که روش درست کنترل رفتار را انتخاب کنید.

روش‌های جلوگیری از پارس کردن سگ (اصولی و قابل اجرا)

در ادامه مؤثرترین روش‌هایی که متخصصان رفتارشناسی حیوانات پیشنهاد می‌کنند را با جزئیات کامل توضیح می‌دهم.

۱. بی‌توجهی کنترل‌شده (مؤثر برای پارسِ جلب توجه)

یکی از رایج‌ترین اشتباه‌ها این است که وقتی سگ پارس می‌کند، صاحبش فوراً واکنش نشان می‌دهد. این کار ناخودآگاه باعث تقویت رفتار می‌شود.

چطور انجام دهیم؟

• وقتی سگ برای جلب توجه پارس می‌کند هیچ واکنشی نشان ندهید؛ نه نگاه، نه صدا و نه لمس.

• زمانی که حتی چند ثانیه ساکت شد، به او توجه کنید.

• با این کار یاد می‌گیرد که سکوت باعث دریافت توجه می‌شود، نه سروصدا.

۲. افزایش تخلیه انرژی (راهی که ۷۰٪ مشکل را حل می‌کند)

اکثر سگ‌ها فقط به این دلیل زیاد پارس می‌کنند که انرژی‌شان تخلیه نمی‌شود.

توصیه‌ها:

• روزانه حداقل ۳۰ تا ۹۰ دقیقه پیاده‌روی یا بازی فعال.

• استفاده از توپ بازی، فریزبی، دویدن کنترل‌شده و بازی‌های ذهنی مثل پازل.

• چالش ذهنی به اندازه ورزش بدنی مهم است.

سگی که خسته باشد، انرژی کمتری برای پارس کردن دارد.

۳. آموزش فرمان “ساکت” (Silence / Enough)

آموزش مستقیم بهترین روش بلندمدت است.

مراحل آموزش:

1. اجازه دهید سگ چندبار پارس کند.

2. به‌آرامی بگویید: «ساکت».

3. وقتی حتی یک ثانیه ساکت شد، تشویقی بدهید.

4. این تمرین را روزانه چند دقیقه تکرار کنید.

بعد از یک تا سه هفته، سگ تشخیص می‌دهد که فرمان “ساکت” یعنی پایان پارس.

۴. مدیریت محیط (برای محرک‌هایی مثل صدا یا غریبه‌ها)

گاهی تنها دلیل پارس، وجود محرک در محیط است.

راهکارها:

• بستن پرده برای حذف دید مستقیم از پنجره

• قرار دادن اتاق سگ در بخش آرام خانه

• پخش موسیقی آرام یا نویز سفید هنگام تنهایی

• دور کردن سگ از درب ورودی هنگام زنگ زدن

کاهش محرک = کاهش پارس.

۵. درمان اضطراب جدایی

اگر سگ هنگام تنهایی پارس می‌کند، مشکل فقط با آموزش حل نمی‌شود.

کارهایی که کمک می‌کنند:

• خروج‌های کوتاه و تدریجی (از ۵ دقیقه شروع کنید)

• استفاده از اسباب‌بازی‌های درگیرکننده مثل کنگ

• ضبط صدا یا لباس صاحب برای کاهش اضطراب

• استفاده از آرام‌بخش‌های طبیعی با مشورت دامپزشک

• قرار نگرفتن در روتین رفت‌وآمد پرهیجان

• عدم خداحافظی احساسی با سگ هنگام خروج

در موارد شدید باید از رفتاردرمانگر کمک گرفت.

۶. آموزش بی‌تفاوتی به محرک‌ها (Desensitization)

این روش برای سگ‌هایی مناسب است که هنگام دیدن سگ‌های دیگر یا شنیدن صداها پارس می‌کنند.

چطور انجام دهیم؟

• سگ را با یک فاصله امن که باعث پارس نمی‌شود در معرض محرک قرار دهید.

• تشویقی بدهید.

• هر چند روز یک متر نزدیک‌تر شوید.

• تنها زمانی فاصله را کم کنید که سگ آرام باشد.

پیشرفت آهسته اما بسیار مؤثر است.

۷. استفاده از دستورهای جایگزین

وقتی محرکی باعث پارس می‌شود، از سگ بخواهید کار دیگری انجام دهد:

• فرمان بشین

• بخواب

• برو جای خودت

• تمرکز روی شما (Look at me)

این کار باعث انحراف تمرکز می‌شود.

۸. بازی‌های ذهنی برای کاهش پارس

فعالیت‌های ذهنی اضطراب را کم کرده و تمرکز سگ را بالا می‌برد.

ایده‌ها:

• پیدا کردن تشویقی

• بازی اسنیفینگ

• پازل‌های جایزه‌دار

• توپ‌های فکری

سگ‌هایی که ذهنشان فعال باشد کمتر پارس می‌کنند.

۹. تشویقی دادن وقتی سگ آرام است (تقویت رفتار مثبت)

به‌جای تمرکز روی تنبیه، سکوت را تشویق کنید.

مثال:

وقتی زنگ خانه خورد و سگ فقط یک بار پارس کرد اما ادامه نداد، بلافاصله تشویقش کنید.

این روش فوق‌العاده مؤثر است.

۱۰. ابزارهای کمکی برای کاهش پارس

چند وسیله وجود دارد که می‌تواند به کنترل پارس کمک کند (بدون آسیب جسمی):

گردنبند ضدپارس ارتعاشی

فقط ویبره دارد و باعث ترس سگ نمی‌شود.

اسباب‌بازی‌های جویدنی محکم

برای مشغول کردن سگ، خصوصاً نژادهای پرانرژی.

اسپری آرام‌بخش طبیعی

برای کاهش استرس محیطی.

هارنس‌های مخصوص پیاده‌روی

برای سگ‌هایی که هنگام دیدن سگ دیگر پارس می‌کنند و هیجان‌زده می‌شوند.

(این وسایل مکمل هستند، نه راه‌حل اصلی.)

۱۱. اشتباهاتی که باعث بدتر شدن پارس سگ می‌شوند

❌ داد زدن به سگ

سگ فکر می‌کند شما هم همراه او پارس می‌کنید.

❌ تنبیه بدنی

باعث افزایش اضطراب و چندبرابر شدن پارس می‌شود.

❌ قفل کردن سگ در اتاق

اضطراب جدایی را شدیدتر می‌کند.

❌ استفاده از شوکر یا قلاده الکتریکی

کاملاً مضر است و می‌تواند سگ را تهاجمی یا افسرده کند.

۱۲. چه زمانی به متخصص مراجعه کنیم؟

اگر با وجود تمرین‌ها:

• پارس سگ کم نمی‌شود

• سگ هنگام تنهایی در را می‌کند

• رفتار وسواسی یا خرابکاری دارد

• پارس‌ها همراه با نشانه‌های عصبی هستند

باید سگ توسط رفتاردرمانگر حیوانات یا دامپزشک معاینه شود.

جمع‌بندی

پارس کردن سگ رفتاری طبیعی است، اما اگر بیش از حد باشد، زندگی روزمره شما را مختل می‌کند. با شناخت علت پارس، تنظیم محیط، آموزش اصولی و جلوگیری از اشتباهات رایج می‌توانید این رفتار را کاملاً کنترل کنید. اکثر سگ‌ها با چند هفته تمرین منظم به شکل چشمگیری بهبود پیدا می‌کنند.

در نهایت اگر به دنبال تهیه وسایل مناسب برای تربیت و کنترل بهتر سگ هستید، می‌توانید از دسته‌بندی ملزومات سگ در سایت پت شاپ پرشین استفاده کنید تا ابزارهای موردنیازتان را راحت‌تر انتخاب کنید.